Prof. dr hab. Włodzimierz Lewandowski z Katedry Chemii, Biologii i Biotechnologii nagrodzony przez Ministra Edukacji i Nauki!

Dzień Nauki Polskiej to święto obchodzone 19 lutego. Data jest nieprzypadkowa, zbiega się bowiem z rocznicą urodzin jednego z najwybitniejszych polskich naukowców –  Mikołaja Kopernika. Ten dzień dedykujemy więc wybitnym naukowcom, którzy kreują naszą przyszłość. Podczas uroczystej gali zorganizowanej z okazji ich święta wręczono nagrody Ministra Edukacji i Nauki oraz Nagrody Prezesa Rady Ministrów. Uhonorowano naukowców za ich zasługi w pięciu kategoriach: znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej, organizacyjnej oraz całokształt dorobku. 

Nagrodę za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej (wśród 40 nagród indywidualnych i zespołowych) odebrał prof. dr hab. Włodzimierz Wiktor Lewandowski z Katedry Chemii, Biologii i Biotechnologii Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej.

Prof. dr hab. Włodzimierz Wiktor Lewandowski specjalizuje się w chemii bionieorganicznej, biochemii i chemii środowiska. Stosuje metody chemiczne, fizyczne i biologiczne do badania zagadnień w zakresie biotechnologii, chemii bionieorganicznej, inżynierii i ochrony środowiska oraz technologii żywności. W okresie 2 ostatnich lat (2019, 2020) swojej działalności zdobył nową wiedzę w dziedzinie nauki, polegającą na zbadaniu m.in. właściwości fizykochemicznych oraz spektroskopowych szeregu pochodnych kwasu benzoesowego, pikolinowego, niektórych kwasów fenolowych oraz ich kompleksów i soli z wybranymi metalami. Stosując komplementarne metody spektroskopii cząsteczkowej tj.: spektroskopia w podczerwieni (FT-IR), ramanowską (FT-R), magnetycznego rezonansu jądrowego (¹H, ¹³C NMR), absorpcyjną elektronową (UV/Vis), dyfrakcję rentgenowską (X-ray) oraz obliczenia kwantowe zbadał wpływ szeregu metali na układy elektronowe ligandów o znaczeniu biologicznym. Ułatwiło to lepsze zrozumienie mechanizmów molekularnych działania wybranych enzymów oraz ich aktywatorów i inhibitorów będących kationami metali. We współpracy z Instytutem Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – Państwowym Instytutem Badawczym, Uniwersytetem w Białymstoku,  Uniwersytetem Medycznym w Warszawie, Narodowym Instytutem Leków oraz Centrum Onkologicznym Uniwersytetu Teksaskiego w Houston znalazł szereg kompleksów o interesujących właściwościach antyutleniających, mikrobiologicznych oraz cytostatycznych (kompleksy niektórych metali z kwasami fenolowymi). Jednak największym osiągnięciem prof. W. Lewandowskiego w ostatnich dwu latach było znalezienie, na podstawie obszernego materiału doświadczalnego, ogólnych zależności między strukturą molekularną i rozkładem ładunku elektronowego a aktywnością biologiczną badanych ligandów i ich kompleksów. Prowadzone badania naukowe doprowadziły do zdobycia nowej wiedzy, znacznie ułatwiając  poszukiwanie, bez stosowania metody „prób i błędów”, nowych substancji o właściwościach cytostatycznych, antyutleniających oraz mikrobiologicznych. Część prac w zakresie ochrony i inżynierii środowiska oraz technologii żywności, m.in. polegała na badaniach: (1) toksycznych substancji i ich metabolitów w środowisku, (2) zawartości makro- i mikroelementów oraz metali ciężkich w wodach, ściekach, glebie i materiale biologicznym. Prace te mają wyraźny aspekt aplikacyjny i służą ekologii oraz innowacyjnej gospodarce. Osiągnięcia naukowe prof. W. Lewandowskiego w zakresie chemii bionieorganicznej i chemii środowiska (całkowicie oryginalne i nie będące kontynuacją prac innych autorów) znane i cenione są nie tylko w Polsce, ale i na świecie o czym świadczy m.in. 12 nawiązanych współprac naukowych z różnymi uniwersytetami za granicą, 17 wspólnych projektów badawczych z tymi uniwersytetami.

W ostatnich trzech latach (2019-2021) prof. W. Lewandowski jest/był kierownikiem czterech grantów zdobytych w drodze konkursów OPUS finansowanego przez Narodowego Centrum Nauki o numerach: 2015/17/B/NZ9/03581, 2018/29/B/NZ9/01997, 2018/31/B/NZ7/03083 i 2020/39/B/NZ9/01894 oraz opiekunem grantu diamentowego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr DI023348, który realizuje mgr inż. Aleksandra Golonko (absolwentka kierunku Biotechnologia Politechniki Białostockiej).

Prof. W. Lewandowski w latach 2019-2021 r. wraz ze współpracownikami opublikował:

1. 34 artykuły naukowe powiązane tematycznie o zasięgu międzynarodowym (indeksowane w bazie JCR). Spis tych artykułów, przypisanych do realizowanych grantów i działalności statutowej znajduje się w uzasadnieniu.
2. 11 rozdziałów w monografiach, 7 prezentacji konferencyjnych (w tym 4 konferencje międzynarodowe) oraz 1 artykuł w czasopiśmie nieindeksowanym.

Tylko w latach 2019-2021 prace prof. W. Lewandowskiego były cytowane w literaturze światowej 154 razy, a jego indeks Hirscha w roku 2021 wynosił 28.

Prof. W. Lewandowski utworzył szkoły naukowe w zakresie chemii bionieorganicznej, biotechnologii i chemii środowiska na Politechnice Białostockiej i w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – Narodowym Instytucie Badawczym. W latach 2019 i 2020 m.in. kieruje/kierował trzema kilkudziesięcioosobowymi zespołami naukowymi realizującymi granty NCN oraz współpracował z siedmioma habilitantami, z których cztery osoby sfinalizowały habilitacje w 2019 oraz uzyskały stanowiska profesorów Politechniki Białostockiej lub Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej.

Gratulujemy i życzymy kolejnych sukcesów!